Alkollü Araç Kullanma Suçu Nedir?
Alkollü araç kullanma, trafik güvenliğini doğrudan tehdit eden en tehlikeli davranışlardan biridir. Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 179. maddesi kapsamında değerlendirilmektedir. Bunun yanı sıra, Karayolları Trafik Kanunu’nda da alkollü araç kullanan sürücülere yönelik çeşitli idari yaptırımlar öngörülmüştür. Bu yazıda, alkollü araç kullanma suçunun hukuki boyutu, cezaları ve yasal süreçleri detaylı olarak ele alınacaktır.
1. Alkollü Araç Kullanma Sınırları
Türkiye’de alkollü araç kullanma sınırları Karayolları Trafik Kanunu kapsamında belirlenmiştir. Buna göre:
- Hususi otomobil sürücülerinin 0.50 promilin üzerinde alkollü olması yasaktır.
- Ticari araç sürücüleri ve ağır vasıta kullananlar için bu sınır 0.20 promildir.
- Hususi araç kullanan ancak kazaya karışan veya trafikte tehlikeli araç kullandığı tespit edilen sürücüler için 0.50 promil sınırı yerine 0.20 promil sınırı uygulanabilir.
2. Alkollü Araç Kullanmanın Cezai Sonuçları
Alkollü araç kullanan sürücülere yönelik cezalar, trafik idari para cezaları ve ceza hukuku yaptırımları olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
2.1. Trafik İdari Para Cezaları
Alkollü araç kullanımı nedeniyle trafik polisi tarafından uygulanan idari yaptırımlar şöyledir:
- İlk kez yakalanan sürücülere 2024 yılı itibariyle 6.439 TL para cezası uygulanır ve sürücü belgesine 6 ay süreyle el konulur.
- İkinci kez yakalanan sürücüler 8.075 TL ceza alır ve ehliyetine 2 yıl süreyle el konulur.
- Üçüncü kez ve daha fazla yakalanan sürücüler 12.978 TL ceza ile karşılaşır ve ehliyetine 5 yıl süreyle el konulur. Ayrıca, sürücü psikoteknik değerlendirme ve rehabilitasyon programına katılmak zorundadır.
2.2. Ceza Hukuku Kapsamında Yaptırımlar
Alkollü araç kullanmanın ceza hukuku kapsamında yaptırımları şu şekildedir:
- TCK 179/3 maddesi uyarınca, trafik güvenliğini tehlikeye sokan bir şekilde araç kullananlar 2 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
- Alkollü sürücünün, başka bir kişinin yaralanmasına veya ölümüne sebep olması durumunda TCK 85 ve TCK 89 maddeleri gereği taksirle yaralama veya öldürme suçlarından yargılanabilir.
3. Alkollü Araç Kullanmanın Hukuki Süreci
3.1. Trafik Polisi Kontrolleri ve Promil Ölçümü
Trafik polisleri tarafından yapılan denetimlerde, sürücülerden alkolmetre üflemeleri istenir. Sürücü, alkolmetreyi üflemeyi reddederse, 20.000 TL’ye kadar para cezası ve ehliyete 2 yıl el koyma yaptırımı uygulanır. Ayrıca, sürücü mahkemeye sevk edilebilir.
3.2. Mahkemeye Sevk Süreci ve Savunma Hakları
Eğer sürücü alkol sınırını aşmış ve trafik güvenliğini tehlikeye sokmuşsa, mahkemeye sevk edilebilir. Mahkemede sürücünün alkol oranı, kaza yapıp yapmadığı, daha önce alkollü araç kullanıp kullanmadığı ve genel trafik güvenliği açısından oluşturduğu riskler değerlendirilir.
Sanık, alkolmetrenin doğru ölçüm yapmadığını, teknik bir hata olduğunu veya zorla alkolmetreye üflettiğini öne sürerek savunma yapabilir. Ancak, mahkemeler genellikle sağlık raporları ve trafik polislerinin tutanaklarını dikkate alarak karar vermektedir.
4. Alkollü Araç Kullanmanın Doğurduğu Ek Sonuçlar
Alkollü araç kullanımı, yalnızca idari para cezası ve hapis cezası ile sınırlı kalmaz. Aşağıdaki ek yaptırımlar da uygulanabilir:
- Sigorta kapsamı dışına çıkma: Alkollü araç kullanırken kaza yapan sürücülerin sigorta şirketleri tarafından hasarları karşılanmaz.
- Ehliyetin iptali: Eğer sürücü 3 kez alkollü araç kullanırken yakalanırsa, ehliyeti tamamen iptal edilebilir.
- Sicil kaydı: Alkollü araç kullanma suçu trafik siciline işlenir ve ilerleyen yıllarda ehliyet yenileme veya sigorta işlemlerinde sorun çıkarabilir.
- Araç kullanırken başka bir suç işlenmesi:Bazı durumlarda kişi alkollü araç kullanırken başka suçlara da karışabilir. Buna en büyük örnek alkollü araç kullanıldığı esnada bir kişiye çarpmak olarak gösterilebilir. Ölümlü ya da yaralamalı trafik kazalarına alkollü şekilde karışan kişi bahsi geçen ölüm ya da yaralamalardan sorumlu tutulur. Bu noktada kişinin yapacağı iradesinin yerinde olmaması savunması büyük ölçüde dinlenmeyecektir.
5. Alkollü Araç Kullanımıyla İlgili Sık Sorulan Sorular
1. Alkollü araç kullanırken yakalanan biri ehliyetini geri alabilir mi?
Evet, sürücü ceza süresi dolduğunda belirli eğitimleri tamamlayarak ehliyetini geri alabilir. Ancak, 3 kez yakalanan sürücülerin ehliyeti tamamen iptal edilir.
2. Promil ölçümüne itiraz edilebilir mi?
Evet. Sürücü, hastanede kan testi yaptırarak ölçüm sonucuna itiraz edebilir. Eğer alkol seviyesi 0.50 promilin altındaysa, ceza iptal edilebilir.
3. Alkollü araç kullanırken kaza yapılırsa ne olur?
Eğer sürücü alkollüyken kaza yaparsa, trafik sigortası hasarları karşılamaz ve kazaya sebep olan sürücü aleyhine maddi ve manevi tazminat davası açılabilir. Ayrıca, yaralanma veya ölüm varsa hapis cezası riski doğar.
Sonuç: Alkollü Araç Kullanmanın Ciddi Hukuki Sonuçları Vardır
Alkollü araç kullanımı, hem idari para cezaları hem de ceza hukuku yaptırımları açısından ciddi sonuçlar doğuran bir suçtur. Sürücüler, sadece kendi hayatlarını değil, trafikteki diğer insanların güvenliğini de tehlikeye atmaktadır. Bu nedenle, trafik güvenliği açısından alkollü araç kullanmaktan kaçınılması büyük önem taşımaktadır.
Eğer alkollü araç kullanma suçu ile ilgili hukuki danışmanlık almak istiyorsanız, UAC Avukatlık ve Hukuki Danışmanlık olarak uzman ekibimizle yanınızdayız. Bizimle iletişime geçmek için iletişim adreslerimizi kullanabilirsiniz.
