Ortaklığın giderilmesi ortak mülkiyete tabi bir eşya söz konusu ise mevcut olur. Bir eşya üzerinde tek bir kişinin mülkiyet hakkı bulunabileceği gibi birden fazla kişinin de mülkiyet hakkı bulunabilir. Özellikle miras ortaklığında karşılaşılan bu hal sonucunda birden fazla kişinin mülkiyet hakkına sahip olduğu eşya üzerindeki mülkiyet hakkına sahip olan kişiler bu haklarını sahip olunan mülkiyetin çeşidine göre farklı usullerde kullanmaktadır. Türk Medeni Kanunu’nda (TMK) ortak mülkiyet diye tabir edilen mülkiyet çeşitleri ikiye ayrılmış olup bunlar elbirliği mülkiyeti ve paylı mülkiyettir. Elbirliği mülkiyet ve paylı mülkiyet hakkında detaylı bilgi için tıklayınız.
Ortak mülkiyete tabi bir eşyanın yönetimi her zaman kolay olmayabilmektedir. Nitekim pratik hayatta da bu konuda oldukça fazla sıkıntılarla karşılaşıldığı görülmektedir. Durum buyken ortak mülkiyete tabi eşyanın maliklerinin ilelebet ortak mülkiyeti devam ettirmek gibi bir yükümlülükleri bulunmamaktadır.
İşte bu sebeple ortak mülkiyete tabi eşyada mülkiyet hakkı bulunan her bir malik ortak mülkiyete tabi mevcut mülkiyet ilişkisini sona erdirmeyi talep edebilecektir. TMK’nın 689. Maddesinde her bir malikin paylaşma isteyebileceği ifade edilmiştir. Kısacası her bir malik ortak mülkiyetin sona erdirilmesi ve mal üzerindeki payların ortaklarca dağıtılmasını diğer ortaklardan talep edebilir. Ancak tarafların kendi aralarında bu paylaşmayı yapamadıkları durumlar da söz konusu olabilmektedir. İşte bu hallerde Ortaklığın Giderilmesi eski Kanun’daki ismiyle İzale-i Şuy’u Davası açılabilmektedir.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında ortak mülkiyete tabi eşyanın paydaşlarından birisi eşya üzerindeki payın paylaştırılmasını isteyebilir. Bu durumda hakim eşyaya ve pay durumlarına yönelik karar vermektedir. Eğer eşya bölünebilir nitelikteyse hakim taraflardan birinin talebi üzerine malı aynen bölüştürme kararı verecektir. Bu durumda bölünen parçalar değer olarak birbirine denk düşmezse eksik değerdeki parçaya para eklenerek aradaki değerin denkleştirilmesi sağlanır.
Ancak bazı hallerde malın aynen bölünmesi mümkün olamamaktadır. Nitekim bazı mallar bölünemez niteliktedir. Örneğin tek bir araba üzerinde paylı mülkiyete tabi bir ortak mülkiyet ilişkisinde aynen bölünmeden söz edilemez veya imar planında bölünemeyeceği belli olan bir arsa da bölünemeyen mallar kategorisindedir. Ayrıca önemli bir değer kaybına uğramadan bölünmesi mümkün olmayan mallar da bölünemeyen mallar kategorisindedir. İşte bu hallerde hakim paylaştırma isteminde malın aynen bölünmesine karar veremeyeceği için ortaklığın giderilmesi için malın açık arttırmayla satışına hükmolunur. Bu durumda mal icra marifetiyle yapılacak bir açık arttırmada satılır. Satış sonucunda elde edilen para da payları oranında paydaşlara dağıtılacaktır. Ancak tüm paydaşlar oybirliğiyle yapılacak satışın yalnızca paydaşlar arasındaki açık arttırmada satılabileceği kararını alırsa mahkeme kararı sonucu yapılacak açık arttırmaya yalnızca paydaşlar katılabilecektir. Öte yandan kat mülkiyetinin kurulması mümkün olan bir taşınmaz malda satış suretiyle ortaklığın giderilmesine karar verilemez. Bu sebeple hakimin satış kararı verirken mal üzerinde kat mülkiyeti kurulabilip kurulamayacağını araştırması gerekmektedir.
Ortaklığın giderilmesi usulleri hakkında daha fazla bilgi almak için iletişim adreslerimizden bizimle iletişime geçebilirsiniz.
